پیوند سلول بنیادی تحت پوشش بیمه قرار می گیرد، خون بندناف، پس انداز والدین برای فرزندان ایران
به گزارش وبلاگ سیب رایانه، فقط در سال گذشته نمونه های پیروز متعددی از درمان بچه ها مبتلا به اوتیسم، آنمی آپلاستیک، فلج مغزی و ALL با سلول بنیادی خون بند ناف در کشور ثبت شده است. به دلیل مزایای متعدد این دانش شرایط ذخیره نمونه برای خانواده ها بسیار تسهیل شده است.
گروه علمی و دانشگاهی وبلاگ سیب رایانه، فاطمه سامعی؛ این روزها پدر و مادرهایی که انتظار تولد نوزاد خود را می کشند با یک انتخاب به نام ذخیره سازی خون بند ناف روبرو می شوند.
تا چندی پیش، در عمل بیشتر، والدینی که برای تولد فرزند خود به بیمارستان های خصوصی رفت و آمد داشتند در معرض معرفی امکان ذخیره سازی خون بند ناف قرار می گرفتند و به دلیل همین جامعه مخاطبان محدود، با وجود اینکه عمر دانش ذخیره سازی خون بند ناف در کشور بیش از 15 سال است، اما فراگیر شدن این امکان، مرهون سیاستی است که پای تبلیغات ذخیره سازی خون بند ناف را به مراکز درمانی عمومی تر باز کرد و در معرض دید عموم جامعه قرار داد.
قبلا امکان ذخیره سازی بانک خون بند ناف بیشتر در بیمارستان های خصوصی معرفی می شد؛ زیرا اغلب مخاطبان این خدمت را مراجعان به این بیمارستان ها تشکیل می دادند؛ اما امروز اطلاع رسانی درباره ذخیره سازی خون بند ناف در اغلب مراکز درمانی دیده می گردد و همین تغییر سیاست باعث تسریع در فراگیری این امکان حوزه پزشکی و سلامت شده است
ماجرای یک زباله زایمانی که ارزشمند شد
بندناف یکی از ضمائم زایمانی است که در گذشته پس از تولد نوزاد به عنوان زباله بیمارستانی دور ریخته می شد.
از خیلی سال پیش، محققان متوجه شدند که خون موجود در بندناف و جفت سرشار از سلول های بنیادی است.
سلول بنیادی دارای 2 توانایی مهم تکثیر یا تبدیل به انواع سلول های بدن است، چند نوع سلول بنیادی وجود دارد؛ سلول بنیادی جنینی می تواند به تمام سلول های بدن تبدیل گردد و سلول بنیادی افراد بالغ می تواند به رده خاصی از سلول های بدن از جمله سلول خونی، سلول قلبی، سلول عصبی و سلول غضروفی تبدیل گردد.
هنگام زایمان، فقط 10 دقیقه زمان برای جمع آوری خون بند ناف وجود دارد و پس از آن خون لخته و غیرقابل استفاده می گردد.
سلول بنیادی، سلول از بین رفته در بافت آسیب دیده را ترمیم می نماید
سلول های بنیادی خون بندناف به 3 نوع شامل گلبول های قرمز که اکسیژن را به تمام بدن حمل می نمایند، گلبول های سفید که در سیستم ایمنی فعالانه شرکت دارند و پلاکت ها که به انعقاد خون یاری می نمایند، تقسیم می شوند.
سلول های بنیادی در بافت های مختلف بدن وجود دارند و می توانند سلول های از بین رفته را در بافت های آسیب دیده بدن ترمیم نمایند. به دلیل این ویژگی های سلول بنیادی، خون بند ناف در درمان بیماری های با منشاء خونی، اختلال در فعالیت مغز استخوان و نقض سیستم ایمنی استفاده می گردد.
در دسترس بودن، کاهش احتمال رد پیوند، کاهش خطر آلودگی و شانس یافتن نمونه با تطابق ژنتیکی از مهمترین ویژگی های ذخیره سازی خون بند ناف است.
تا چند وقت پیش، بند ناف و همه دیگر زباله های زایمانی دور ریخته می شد؛ تا اینکه پژوهشگرها متوجه شدند که خون بند ناف حاوی سلول بنیادی است و قابلیت ترمیم سلول های از بین رفته در بافت های آسیب دیده بدن را دارد
پیوند سلول بنیادی خون بند ناف در درمان چه بیماری هایی پیروز بوده است؟
ارزش همه دستاوردهای آزمایشگاهی محققان زمانی احساس می گردد که نتایج عملی برای مردم داشته باشد. آمار پیوندهای پیروزی که با استفاده از نمونه های ذخیره شده خون بند ناف صورت گرفته است دلیلی بر موثر بودن این درمان است.
در جدول زیر اطلاعات بعضی از پیوندهای صورت گرفته در سال گذشته که با استفاده از نمونه خون بند ناف بانک های خصوصی و عمومی نگه داری نمونه ها صورت گرفته اند، ارایه شده است. این اطلاعات از بانک خون رویان به دست آمده است.
| بیمار | نام بیماری | سال پیوند | نوع پیوند | مرکز پیوند |
| پسر 9 ساله | اوتیسم | 97 | autologous | بیمارستان منتصریه مشهد |
| دختر 7 ساله | آنمی آپلاستیک | 97 | allogeneic | مرکز طبی بچه ها تهران |
| پسر 7 ساله | فلج مغزی | 97 | allogeneic | بیمارستان منتصریه مشهد |
| دختر 5 ساله | ALL | 97 | allogeneic | بیمارستان بچه ها مفید |
فقط در سال گذشته نمونه های پیروز متعددی از درمان بچه ها مبتلا به اوتیسم، آنمی آپلاستیک، فلج مغزی و ALL با استفاده از سلول بنیادی خون بند ناف در کشور به ثبت رسیده است؛ به طور کلی 5 دسته بیماری شامل بیماری های خونی بدخیم، خونی غیر بدخیم، بیماری های نقص ایمنی، بیماری های متابولیک و بعضی از تومورهای جامد با سلو ل های بنیادی درمان می شوند
امیرعلی حمیدیه فوق تخصص خون و سرطان بچه ها (انکولوژی) و رئیس مرکز جامع پیوند سلول های بنیادی مرکز طبی بچه ها در گفت وگو با خبرنگار، شرح می دهد که 5 گروه از بیماران لاعلاج شانس درمان با سلول های بنیادی خون ساز را دارند.
به گفته حمیدیه، حدود 70 تا 80 نوع از بیماری با سلو ل های بنیادی خون ساز درمان می شوند. این بیماری ها به 5 دسته کلی تقسیم می شوند. نخست بیماری های خونی بدخیم؛ مانند سرطان های حاد و مزمن، دوم؛ بیماری های خونی غیر بدخیم؛ مانند تالاسمی ماژور، کم کاری مغز و استخوان، سوم؛ بیماری های نقص ایمنی ارثی و کشنده که با پیوند سلول های بنیادی درمان می شوند. چهارم؛ بیماری های متابولیک ارثی است که بسیار پرهزینه و کشنده هستند که قسمت اعظم این بیماران هم برای پیوند سلول های بنیادی خون ساز مراجعه می نمایند و پنجم؛ بعضی از تومورهای جامد است که برای درمان احتیاج به پیوند سلول های بنیادی خون ساز دارند.
نگهداری خصوصی و هزینه دار خون بند ناف یا ذخیره عمومی و رایگان؟
سلول های بنیادی خون بند ناف به 2 روش در کشور نگهداری می گردد.
نمونه های خون بند ناف در تانک های ازت منجمد و ذخیره سازی می شوند.
در روش اول که رایج ترین روش نگهداری سلول های بنیادی خون بند ناف در ایران است پدر و مادر نوزاد، نگهداری نمونه را به صورت اختصاصی در بانک خصوصی خون بند ناف و با پرداخت هزینه درخواست می نماید. این نمونه با مالکیت خصوصی خانواده ذخیره می گردد و هر زمان خانواده به آن احتیاج داشت از آن استفاده می نماید.
در روش دوم، پدر و مادر هنگام تولد نوزاد خون بند ناف نوزاد را به صورت رایگان هدیه می نمایند. این نمونه با مالکیت بانک خون بند ناف عمومی ذخیره می گردد و هر متقاضی که احتیاج به این نمونه داشته باشد از آن استفاده خواهد نمود؛ حتی خود خانواده اهدا نماینده هم در صورت احتیاج می توانند از این نمونه استفاده کند.
نمونه های ذخیره شده تا 20 سال قابل استفاده خواهند بود.
2 روش برای نگهداری خون بند ناف نوزاد وجود دارد؛ بانک عمومی و بانک خصوصی. نگهداری نمونه در بانک خصوصی منوط به پرداخت 3 میلیون و 300 هزار تومان بابت قرارداد و سپس واریز 160 هزار تومان بابت شارژ سالیانه است و نمونه در مالکیت خانواده در می آید؛ اما نگهداری نمونه در بانک عمومی منوط به اهدای نمونه است که البته اگر روزی خود اهدانماینده به نمونه احتیاج داشت می تواند از آن استفاده کند
رتبه اول ایران در جمع آوری خون بندناف در منطقه
ایران در حال حاضر 120 هزار نمونه خون بندناف جمع آوری نموده است که 15 هزار نمونه در بانک عمومی و باقی نمونه ها در بانک خصوصی نگهداری می شوند.
در حال حاضر ایران از نظر بانک خون بندناف در منطقه رتبه اول را در اختیار دارد که البته این آمار صرف نظر از دو کشور هند و چین است که آمار زادوولد در این کشورها با تمام کشورهای دیگر جهان قابل مقایسه نیست.
از سوی دیگر دانش خون بندناف در ایران کاملا بومی است، اما در اغلب کشورهای منطقه این دانش توسط شرکت های اروپایی و آمریکایی اداره می گردد. نه تنها در منطقه بلکه در نقشه بانک های خون بند ناف در جهان، بانک خون بند ناف ایران یکی از بزرگ ترین بانک های خون جهانی به حساب می آید. در جهان 7 میلیون نمونه خون بندناف جمع آوری شده است.
برای ذخیره سازی یا اهدای سلول های بنیادی خون بند ناف چه کنیم؟
برای نگهداری خون بند ناف در بانک خصوصی خون بند ناف، والدین باید قرارداد مربوط را امضا نمایند. زمان انجام آزمایش های لازم ماه نهم بارداری است و هزینه این خدمت، با آزمایش HLA مبلغ 36،700،000 ریال و بدون آزمایش HLA مبلغ 33،300،000 ریال در تهران است.
آزمایش HLA لازم است و شاخص های ژنتیک سلول را مشخص می نماید که در زمان پیوند تطابق HLA فرد دهنده و گیرنده لازم است.
در هنگام زایمان، کارشناسان بخش خون گیری در اتاق زایمان حضور پیدا می نمایند و پس از تولد نوزاد کار خون گیری از بند ناف را انجام می دهند.
نمونه از نظر تعداد سلول، آزمایشات سرولوژی و آزمایشات میکروبی آنالیز می گردد و در صورت برخورداری از استاندارهای لازم ذخیره می گردد. سلول ها داخل تانک های مخصوص در دمای 196- نگهداری می شوند.
برای اهدا خون بند ناف هم اهدا نماینده پیش از زایمان، آمادگی خود را برای اهدا اعلام می نماید و پس از آنالیز سوابق پزشکی و سلامتی مادر و انجام آزمایش های لازم، در هنگام زایمان، کارشناسان بخش خون گیری در اتاق زایمان حضور پیدا می نمایند و پس از تولد نوزاد کار خون گیری از بند ناف را انجام می دهند. این نمونه پس از جمع آوری به مالکیت بانک عمومی خون بند ناف در می آید.
درمان با سلول های بنیادی تحت پوشش بیمه
اگرچه خدمت پزشکی هنوز تا حدی جدید به نظر می رسد اما برای یاری به خانواده ها برای استفاده از این امکان، نگهداری خون بند ناف تحت پوشش بیمه واقع شده است؛ والدین می توانند سه هفته پس از تولد نوزاد، با اعلام نام بیمه مورد نظر، نامه خود را دریافت نمایند و هزینه های قرارداد یا شارژ سالیانه را از بیمه طرف قرارداد خود بگیرند.
همچنین در صورت بروز بیماری، در حال حاضر هزینه ای بابت نمونه خون بند ناف در کشور اخذ نمی گردد و عمل پیوند در ایران رایگان است؛ اما با این حال هنوز بعضی خانواده ها عنوان می نمایند که حتی هزینه های اولیه ذخیره سازی خون بند ناف برایشان سنگین است چه برسد به دیگر هزینه های پیوند، این خانواده ها می گویند که از روی ناچاری قید ذخیره سازی خون بند ناف را می زنند.
در پیگیری این موضوع، مرتضی ضرابی مدیرعامل بانک خون بندناف در گفت وگو با خبرنگار از روش جدیدی برای تامین هزینه های پیوندهای سلول های بنیادی به وسیله بیمه ها اطلاع داد و گفت: در حال حاضر پیوند سلول بنیادی در کشور رایگان است، اما ممکن است در درمان هایی ناگزیر به تهیه سلول مشابه از دیگر کشورها شویم یا ممکن است افرادی نمونه خون بند ناف فرزند خود را ذخیره نمایند و اگر تقاضایی برای پیوند وجود داشت مایل باشند که در ازای دریافت هزینه های تامین سلول، نمونه خود را به دیگری واگذار نمایند.
در فرآیند ذخیره سازی خون بند ناف، والدین می توانند سه هفته پس از تولد نوزاد، با دریافت نامه برای بیمه مورد نظر خود، هزینه قرارداد یا شارژ سالیانه را از بیمه دریافت نمایند. در فرآیند درمان هم، عمل پیوند سلول بنیادی در ایران رایگان است و اخیرا هم امکان خرید بیمه نامه پیوند سلول های بنیادی فراهم شده است
به گفته وی، در این زمینه از بیمه ها یاری خواسته ایم که خوشبختانه مورد موافقت بیمه ها واقع شده است؛ به این صورت که بیمه، بیمه نامه پیوند سلول های بنیادی صادر می نماید و افراد می توانند این بیمه نامه را تهیه نمایند و هر زمان که احتیاج به سلول بنیادی داشتند بیمه هزینه پیوند و تامین سلول را پرداخت می نماید.
ضرابی تاکید نمود: این امکان جدید ظرفیت خوبی در کشور ایجاد می نماید که کسی به خاطر اینکه سلول مناسب برایش پیدا نشده در درمان بی جواب نماند.
وی خاطر نشان کرد: البته با پیش بینی رویه های متعدد، تاکنون هیچ مورد بیماری نداشته ایم که بدون برآورده شدن احتیاجش از رویان رفته باشد. در این سال ها کوشش نموده ایم که هیچ خانواده احتیاجمند به دریافت خدمات بانک خون بند ناف به دلیل ناتوانی اقتصادی از این خدمت محروم نگردد. برای این منظور امکان تقسیط هزینه ها و امکان استفاده از تسهیلات بانک رسالت را فراهم نموده ایم و علاوه بر این، اگر در خانواده ای یک فرد مبتلا به بیماری بدخیم وجود داشته باشد شرایط ویژه ای برای معافیت بخشی از هزینه های درمان در نظر گرفته می گردد.
صادرات سلول های بنیادی با برند ایرانی
ضرابی از مشتریان خارجی سلول های بنیادی ایرانی صحبت کرد و گفت: در حال حاضر چند کشور آسیایی درخواست دریافت محصولات خونی از ایران را دارند. فعلا در حال مذاکره هستیم که با توجه به استاندارد کشورهای درخواست نماینده، کشور هدف برای صادرات محصول را انتخاب کنیم.
ذخیره سازی خون بندناف، اختیار یا الزام؟
در حال حاضر فقط در درصد کمی از زایمان هایی که در کشور اتفاق می افتد خون بندناف ذخیره می گردد. یعنی در نتیجه جمع آوری نمونه از حدود 1.5 تا 2 درصد از کل زایمان های سالانه، 20 هزار نمونه به دست می آید و این نمونه ها روی هم آمار بانک خون 120 هزار نمونه ای خون بند ناف ایران را تشکیل داده اند.
ضمائم زایمانی که حتی امروز اغلب به عنوان زباله بیمارستانی دور ریخته می شوند، منبع ارزشمندی برای نسل آینده کشور هستند؛ امروز که اهمیت خون بند ناف احساس شده راه های فراگیر شدن آن در حال هموار شدن است. جامعه مخاطبان وسیع تر شده، برای خانواده هایی که هنوز امکان ذخیره خصوصی نمونه را ندارند، امکان اهدای نمونه فراهم شده است و پوشش بیمه ای برای تامین هزینه های نگهداری و درمان در حال افزایش است. در نتیجه این احساس احتیاج و علم به آثار بعدی این امکان در افزایش سطح سلامت جامعه و کاهش هزینه های درمان در آینده، بعضی حتی معتقدند که جمع آوری خون بندناف یا دیگر ضمائم قابل استفاده زایمانی به عنوان یک الزام، اجباری گردد. البته این کار مستلزم فراهم شدن زیرساخت ها برای متناسب کردن عرضه و تقاضا است که در حال حاضر هنوز زیرساخت کافی برای این اجرایی کردن این ایده وجود ندارد، اما شرایط آماده کردن زیرساخت فراهم است.
پدر و مادران دوراندیشی که با ذخیره سازی خون بند ناف نوزاد، برای فرزند خود و دیگر فرزندان این کشور پس انداز می نمایند+ویدئو
این گزارش کوشش داشت تا خانواده ها را با اهمیت دانش روز نگهداری خون بند ناف برای آینده فرزندان خود را آشنا کند. حتی در نگاه وسیع تر، برای یادآوری اهمیت ذخیره سازی خون بند ناف برای آینده فرزندان این کشور، به خانواده ها پیشنهاد می گردد گزارش زیر درباره زندگی دوباره بخشیدن به بیماران غیرخویشاوند به وسیله اهدای خون بند ناف را ببینند.
وقتی پدر و مادرها می توانند با ذخیره سازی خون بند ناف برای فرزند خود و فرزندان این کشور آینده نگری نمایند
انتهای پیغام/
منبع: خبرگزاری فارس