آشنایی با خودروی ژیان و سازنده آن آندره سیتروئن - وبلاگ سیب رایانه

به گزارش وبلاگ سیب رایانه، خودروی ژیان (DYANE) از طریق آندره سیتروئن فرانسوی ها فراوری شد. ژیان فرانسه در اصل برای مقابله با خودرو فولکس آلمانی طراحی و ساخته شد.

سیتروئن ژیان (Dyane) یکی از خودروهای کوچک است که از سوی خودروسازیسیتروئن، در سال 1967 تا 1983 فراوری می شد. این خودرو بر پایه مدل مشهور سیتروئن2 CV بوده و 1.9 میلیون دستگاه از آن فراوری شده است. خودروی ژیان از طریقفرانسوی ها و در مقابله با فولکس واگن آلمان فراوری شد و هدف آن ارائه خودرویی متناسببا شهرها، نیازهای خانواده و با حداقل مبلغ و هزینه نگهداری بود. ساخت خودروی ژیاناز دهه 30 آغاز و با گذشت زمان تغییراتی در شکل ظاهری و قسمت های فنی آن به وجود آمدکه سبب ادامه فرایند فراوری آن و عرضه در مدل های مختلف شد. این خودرو نخستین بار در نمایشگاهخودروی پاریس در سال 1948 رونمایی شد. گفتهشده که ژیان تا سال 1990 در مدل های گوناگونی فراوری شده و حدودا 5 میلیون دستگاهاز آن فروش رفته است. از مدل های آن می گردد dyane، 2 CV، Ami، Mehari و SM و یک نسخهاستیشن به نام سیتروئن آکادیان را یاد آور شد. این خودرو همچنین مدل 4 wd هم داشته که به اسم 2 CV Sahara ساخته شدهاست. مدل موجود در ایران Dyane می باشد کهدر دهه 70 میلادی فراوری شده است .

خودروی ژیان در فرانسه با نام دو شوو ( DeuxChevaux) معروف می باشد. دو شوو در زبان فرانسوی به معنیدو اسب است که بیانگر قدرت دو اسب بخاری این خودرو در مقیاس فرانسوی می باشد. محبوبیتزیاد این خودرو بیشتر به دلیل قیمت مناسب و مصرف بسیار کم بنزین آن می باشد. در حقیقتخودروی ژیان پاسخ سیتروئن به مدل رنو 4 بود که پس از معرفی آن در سال 1961 سبب سقوطفروش مدل 2 CV شد. این خودرو همچون 2 cv از موتور دو سیلندری که بهوسیله هوا خنک می شد بهره می گیرد. موتور این خودرو در آغاز همچون 2 cvاز حجم 435سی سی بهره مند بود ولی در ادامه فراوری آن حجم موتور به 602 سی سی ارتقا پیدا کرد کهسبب فراوری قدرت و سرعت بیشتر خودروی ژیان شد. گفته می گردد که در آن موقع جمعا 5 میلیوندستگاه از مدل های گوناگون خودروی ژیان در جهان فراوری شده است.

معینات فنی خودروی ژیان

• حجم موتور:602 سی سی هواخنک، 2 سیلندر و 4 زمانه
• قدرت موتور:معادل 35 اسب بخار در دور موتور 5750
• بیشترین سرعت:118 کیلومتر در ساعت
• وزن: معادل570 کیلوگرم
• مصرف بنزین:حدود 5 لیتر در 100 کیلومتر و حدود 30 لیتر سوخت را نیز قادر است حمل نماید
• گیرباکس:4 دنده در جلو و یکی عقب
• انتقال حرکت:دیفرانسیل جلو می باشد و ترمز دستی نیز بر روی چرخ های جلو تعبیه شده است .
• سیستم تعلیق:تعلیقی که درژیان بکار برده شده است نسبت به زمان خود بی نظیر است. تعلیق Suspention این خودرو به صورت دو استوانه می باشد که در زیر خودرو تعبیه شده است.در حقیقت گونه ای کمک فنر است که در طول خودروقرار گرفته و هر کدام از میله ها به یکی از چرخ ها متصل شده است. ضربه گیر هم یک واحدمجز می باشد. خوب است بدانید که یک مهره در آن موجود است که با شل و سفت نمودن آن(به شکل دستی) می گردد ارتفاع خودرو را تنظیم نمود. (به این نوع سیستم تعلیق هیدرونیوماتیکگفته می گردد). به علت بهره گیری از همین سیستم تعلیق است که در موانع و دست اندازهاتا این حد نرم و راحت می باشد .
• سیستم ترمز:به حالت کاسه ای، حتی در جلو واقع شده است و نکته عجیب این است که لنت و طبق های آن بهجای پشت چرخ ها روی پلوس ها و در کاپوت تعبیه شده است .

خودروی ژیان در ایران

ژیان خودروی کوچکی بود که مطلوب برای ترددهای درون شهری و برای فراهم نمودننیاز یک خانواده کم جمعیت با حداقل قیمت و هزینه نگهداری بود. به علت قیمت مناسب ومصرف بسیار کم بنزین، خودروی ژیان محبوبیت فراوانی داشت .

فراوری خودروی ژیان در ایران از اواخر دهه 1340 در شرکت سهامی ایرانی فراوریخودرو (سایپا) استارت خورد. خودروی ژیان برای چندین سال در یک مدل و به صورت سواریهاچ بک فراوری می شد ولی پس از سال 1353 تنوع مدل ژیان های فراوریی افزایش یافت و مدلوانت این خودرو با نام ژیان مهاری و ژیان پیکاپ (وانت اتاق دار)فراوری شد. این خودرو به گونه ای رقیب پیکان فراوریی در شرکت ایران خودرومحسوب می شد. البته ژیان کوچک تر از پیکان بود و به علت حجم موتور پایین تر، قیمت پایین تریرا نیز نسبت به پیکان داشت. در آغاز فراوری خودروی ژیان در ایران، پیکان به قیمت حدود17 هزار تومان و ژیان به قیمت حدود 12 هزار تومان فروخته می شد.

پایین بودن حجم (قدرت) موتور ژیان سبب شده بود که این خودرو از توان لازمبرای حرکت در خیابان های سربالایی بهره مند نباشد؛ به همین علت خانواده هایی که ازوضع اقتصادی مناسب تری بهره مند بودند، پیکان نسبت به ژیان برایشان ارجحیت داشت. به علاوهژیان آنچنان برای تردد در جاده های بین شهری مناسب نبود. یکی از ویژگی های مثبت ژیانسیستم تعلیق منحصر به فرد این خودرو در مقایسه با تکنولوژی روز آن موقع بود. سیستمتعلیق این خودرو به صورت دو استوانه می باشد که در زیر ماشین تعبیه شده است. در حقیقتاین دو استوانه حکم نوعی کمک فنر را داشتند که در طول ماشین واقع شده بودند و هر کداماز استوانه ها به یکی از چرخ ها متصل می شد.

به دلیل بهره گیری از همین سیستم تعلیق، سواری ژیان در موانع و دست اندازهاتا حد زیادی نرم و راحت بود و خبری از تکان های شدید خودرو در جادههای ناهموارنبود. قابلیت منحصر به فردی که البته در پیکان فراوری شده آن موقع موجود نبود. با وجودمزیت های ژیان، فراوری این خودرو پس از سال 1357 به تدریج متوقف شد. تا جایی که شرکتسایپا رنو 5 را جایگزین این خودرو کرد. پس از آن نیز پراید جایگزین رنو 5 شد .

اطلاعات کلی درباره ژیان و سازنده آن آندره سیتروئن

شرکت خودروسازی سیتروئن در سال 1919 از طریق آندره سیتروئن تأسیس شد.این شرکت از سال 1976 قسمتی از گروه صنعتی PSA پژو سیتروئنشد.سیتروئن در سال 1934 با اختراع Traction Avant نخستین فراوریانبوه خودروهای چرخ محرک جلو در سطح جهانی را پایه گذاری نمود. آندره سیتروئن طراحخودرویی بود که به رانندگی هیچ علاقه ای نداشت. آندره سیتروئن مالک و فراوری کننده فرانسویسیتروئن از تبار یهودی - هلندی در سال 1878 در پاریس چشم به جهان گگردد. پدر آندره زمانیکه او فقط 2 سال داشت خودکشی کرد .

آندره سیتروئن

کارخانه سیتروئن

آندره در سال 1894 با نمرات عالی از دبیرستان فارغ التحصیل شد و پیروزشد وارد مدرسه تخصصی پلی تکنیک گردد. بعد از خاتمه تحصیلاتش در دانشگاه به عنوان افسرمهندس به ارتش فرانسه وارد شد. در آن موقع بسکمک از یهودی تباران اروپایی در صنایعگوناگون نفوذ بسکمک داشتند. آندره سیتروئن با کمک دریافت از اقوامش پیروز شد در صنایعپارچه سازی هلند استخدام گردد. در طول سفرش به هلند با تعمیرات چرخ های دندانه دار آشناشد. بعد از برگشتن به پاریس در سال 1904 با کمک دو نفر از دوستانش کارگاه ساخت چرخدنده های حلزونی شکل (double - helical gearweals)را راه اندازی کرد .

ورود آندره سیتروئن به صنعت خودروسازی با کمک برادران مورس صورت گرفت.این دو برادر فراوری کننده خودروهای مسابقه در فرانسه بودند. برادران مورس با آگاهیاز استعداد آندره در ساخت انبوه از او برای فراوری و بازاریابی محصولاتشان دعوت به همکارینمودند. با ورود آندره سیتروئن فراوری خودروهای برادران مورس افزایش پیدا کرد.

درسال 1912 آندره سیتروئن شرکت چرخ دنده های سیتروئن را تأسیس نمود. همزمانبا تأسیس این شرکت آندره سیتروئن رئیس فدراسیون کارفرمایان خودرو شد. قبل از آغاز جنگاول جهانی آندره سیتروئن به ایالات متحده سفر کرد و در آنجا با هنری فورد دیدار نمود.با آغاز جنگ، آندره سیتروئن با عنوان کاپیتان دوم توپخانه فرانسه به ارتش ملحق شد.کمبود امکانات در توپخانه او را مجبور کرد که یک کارخانه کوچک توپ سازی برای ارتش فرانسهایجاد کند. در سال های خاتمهی جنگ، کارخانه سیتروئن بیش از 24 میلیون توپ جنگی فراورینمود. پس از خاتمه یافتن جنگ کارخانه سیتروئن مجددا خودروسازی را از سر گرفت. کارخانهوی اولین خودروسازی جهان بود که فراوری انبوه را آغاز نمود. تا این زمان آندره سیتروئنهیچ چیز را به نام خود نکرده بود، حتی خودرو و خانه اش اجاره ای بود. او هیچ علاقه ایبه پول و دارایی نداشت .

آندره سیتروئن در سال 1919 کارخانه خودروسازی سیتروئن را پایه گذاری نمود.کارخانه او تا ابتدای دهه 30 میلادی چهارمین خودروسازی عظیم جهان بود. در سال 1934تامین هزینه های کارخانه با مسائل متعددی رو به رو شده بود. با بیشتر شدن مسائل اقتصادیبخشی از سهام آندره سیتروئن را بخش خصوصی و بخشی را بانک خریداری نمود .

یک سال پس از آن آندره سیتروئن در شرایطی که برای فراوری، پول کافی نداشتبر اثر سرطان از جهان رفت. مشهورترین اتومبیل های سیتروئن، ژیان و CX بودند. شرکت سیتروئن یکی از اولین مبتکران طرح های فراوریخودروهای آیرودینامیکبود. در سال 1963 مدیران سیتروئن قصد داشتند محصولاتشان را مشترکا با پژو فراوری کنند.دو سال پس از آن با شکست توافق پژو - سیتروئن، مذاکره با خودروسازی پنهارد را آغازکرد. مدیران سیتروئن امید بر آن داشتند تا بتوانند از دانش پنهارد در راستای فراوریخودروهایمتوسط با هدف تکمیل فرایند فراوریخودروهای کوچک و ارزانشان بهره گیرند .

طی چند سال سیتروئن قسمتی از سهام خود را به فیات ایتالیا فروخت. در سال1973 بحران انرژی سبب ضرر و کاهش سرمایه ناگهانی در سیتروئن شد. طی سه سال فیاتمشارکت خود را باسیتروئن به هم زد. با جدایی از فیات، سیتروئن در آستانه ورشکستگی بود.دولت فرانسه برای کنترل بازار کار و جلوگیری از ضرر بیشتر سیتروئن پیشنهاد الحاق سیتروئنبه پژو را ارائه کرد. در سال 1974 پژو، 38.2 در صد از سهام سیتروئن را خریداری نمودو خودروسازی PSA پژو -سیتروئن در سال 1976 باکمک دولت فرانسه تأسیس شد. خودرو فرانسوی سیتروئن Citroen2CV (یا همان ژیان) در سال 1347 از سوی شرکت سایپادر ایران مونتاژ شد.

شاید زمانی که این خودرو برای اولین بار در نمایشگاه خودرو پاریس در هفتماکتبر سال 1948 رونمایی شد هیچ کس تصور نمی کرد تا بیست سال از محبوبترین و پرفروش ترین خودروهای فرانسه باشد .

کارشناسان در آن موقع ورود و پیروزیت این خودرو دو سیلندر در بازار را بسیارخنده دار می پنداشتند. بعد از پیروزیت قابل توجهی که ژیان در عرصه بازار خودرو به دستآورد همگان را شگفت زده نمود. شرکت سیتروئن در طول سالیان متمادی یا ایجاد تغییراتیمدل های تازه ژیان را به بازارها معرفی نمود. آخرین مدل ژیان نیز در سال 1990 به جهانیخودروها معرفی شد. از 1948 که برای اولین بار در 35امین نمایشگاه خودرو پاریس بهنمایش گذاشته شد و امریکایی ها به طعنه به آن tin can (قوطی حلبی - یا بقول ما ایرونیها: لگن)، آلمانی هابه آن اردک کوچک، و انگلیسی ها به آن حلزون می گفتند .

تا سال 1990 میلادی حدودا 5 میلیون دستگاه خودرو ژیان به فروش رسید و یکصف طولانی 5 ساله برای خرید دستگاه نو آن در میان خانواده ها و مردم کم درآمد که بیشتراکشاورز یا جوان فرانسوی بودند، وجود داشت. به همین خاطر بود که ژیان های دست دوم راگران تر و حتی دو برابر قیمت نوی ان می خریدند که مجبور نباشند تا 5 سال در صف انتظارآن بمانند. نمونه های اولیه (Prototype) ژیان را فرانسوی هااز ترس اینکه آلمان ها و هیتلر از آن ها به عنوان نمونه های خودروهای نظامی استفادهنکنند در چند مزرعه قایم کرده بودند که پس از جنگ چند عدد از آنها، از زیر خاک بیرونآورده شدند. مدل های اولیه ژیان تنها یک چراغ جلو داشتند و با هندل روشن می شدند. هندلدر جلو و پایین کاپوت قرار داشت. بعدها زیان دو چراغه شد و دارای استارتر مدل امروزیشد. ظاهرا ژیان در ابتدا دارای آینه بغل هم نبوده است .

عکسی از روز رونمایی از ژیان سیتروئن در پاریس، زمان جنگ جهانی دوم

ژیان فرانسوی و فولکس قورباغه ای، بیتل (BEETLE) آلمانی، دو ماشین کوچک فرانسوی ارزان قیمت زمان جنگ جهانی دوم بودند کهتقریبا هیچ نیازی به تعمیر نداشتند و همین امر سبب کسادی بازار کارخانه های خودروسازیشده بود و خودروسازان از این بابت ناراحت بودند .

ژیان پیکاپ

برای بیشتر مردم روستایی و فقیر فرانسه در زمان جنگ دوم جهانی بسیار مطلوببود. مردم قادر بودند هم از طریق آن سبدهای تخم مرغ و گوسفندها را کیلومترها در جاده هایخاکی و پر دست انداز به بازار ببرند و هم به گشت و گذار و پیک نیک بفرایند و هم اینکهجایگاه عقبش را درآورده و در پارک ها و پیک نیک ها بعنوان نیمکت از ان استفاده کنند.ژیان که نام فرانسوی اش 2 CV است امروزهبه عنوان یک کالای آنتیک و بسیار گران قیمت و همچنین نوستالژیک (خاطره انگیز) و اسطورهو افسانه myth و legend محسوب می گردد .

Legend چیست؟

افسانه یک فیلم در سبک فانتزی و ماجرایی به کارگردانی ریدلی اسکاتاست که در سال 1985 منتشر شد. از بازیگران آن می توان به تام کروز، مایا سارا، تیمکوری، آلیس پلایتن، و بیلی بارتی اشاره کرد .

از آنجایی که هیچ نیازی به تبلیغات نبود روز اول از روزنامه نگاران برایمراسم رونمایی از آن دعوتی نشد به همین خاطر بود که ژورنالیست ها که به آنها بر خوردهبود سعی در مسخره نمودنش کردند و مثلا امریکایی ها که زیاد هم با فرانسوی ها خوب نبودندبخاطر ضعفی که فرانسوی ها در مقابل هیتلر از خود نشان دادند توهین کرده و به ژیانلقب قوطی باریک را دادند و به طعنه می گفتند: در قوطی بازکن هم با آن می آید؟

ژیان مهاری

ژیان نه تنها اولین خودرو سازگار با محیط زیست بود (از نظر مصرف بنزین)بلکه صنعت خودروسازی آن موقع را هم متحول نمود و لقب خودروی مردمی را به خود اختصاصداد. حتی در سال 1958 مدل تازه ای به نام صحرا Sahara4 ×4 CV2 با دو موتور،یکی برای چرخ های عقب و یکی برای جلو، فراوری شد. ژیان ها در ابتدا تنها در یک رنگ خاکستریفراوری می شدند ولی بعدها رنگ های شاد و متنوع زرد و قرمز و ... هم اضافه شدند. داشبردبسیار ساده، جایگاه های بدون پشتی و موتوری که با آب سرد می شد از ویژگی های آن بود.

مونتاژ ژیان در ایران

در سال 1337 در پی افزایش روز افزون تقاضای خرید خودرو فکر ساخت ژیان البتهبه صورت مونتاژ در ایران شکل گرفت. اقدامات عملی در این راستا با صدور مصوبه ای درسال 1342 از سوی وزارت اقتصاد در مورد چگونگی شرایط پروانه ساخت خودرو صورت گرفت. ازدرخواست های پذیرفته شده در آن موقع می گردد به شرکت های ایران ناسیونال (ایران خودرو)شرکت سهامی سیتروئن (سایپا) و جنرال موتورز ایران (پارس خودرو) اشاره کرد .

آرم شرکت سیتروئن

شرکت سهامی ایرانی سیتروئن در سال 1344 در زمینی به مساحت 240 هزار مترو زیر بنای 20 هزار متر و با سرمایه پایه 160 میلیون ریال از طریق آلفرد آیسهتاسیس شد.

با صدور پروانه تاسیس و معین شدن اعضای هیئت مدیره در انتهای سال 1345به شکل رسمی فعالیت شرکت آغاز شد. تهیه زمین احداث نخستین سالن فراوری (سالن بدنه ورنگ فعلی) تهیه و تدارک لوازم و ثبت علامت همراه با کلمه saipc که ماخذ آنفرانسوی بود و نیز درخواست ثبت کلمه ژیان از آن دست اقداماتی بود که تا سال 1347 یعنیزمان بهره برداری از شرکت انجام شد .

نخستین محصول فراوریی شرکت آکا نام داشت که در طول چهار سال(از 1347 تا 1350) تعداد 1035 دستگاه از آن فراوری شد. سپس خودرو ژیان از این شرکت بهبازار ارائه و در سال 1355 طی قرداد با شرکت فرانسوی رنو، رنو 5 هم به فراوریات شرکتاضافه شد .

عکسی از ژیان فرانسوی مدل سال Citroen 2CV - 1948

این روزها کارخانه فولکس واگن آلمان اتومبیل بیتل (قورباغه ای)، کارخانهفیات مدل 500، پورش مدل 911، کارخانه فورد مدل تی بن T-bon و حالا همفرانسوی ها خودروی ژیان(سیتروئن) را که همگی برای میلیون ها نفر خاطره انگیز می باشنددوباره به بازار برگردانده اند البته با ظاهری مدرن تر .

گردآوری: مجله اینترنتی وبلاگ سیب رایانه